Sub, 31. Okt. 2015.
PORUKA SEKRETARA KONVENCIJE O BIOLOŠKOJ RAZNOLIKOSTI gosp. BRAULIA FERREIRA DE SOUZA DIAS ...
PORUKA SEKRETARA KONVENCIJE O BIOLOŠKOJ RAZNOLIKOSTI
gosp. BRAULIA FERREIRA DE SOUZA DIAS
u povodu
SVJETSKOG DANA HRANE
16. oktobar/listopad 2015. godine
"Socijalna zaštita i poljoprivreda: prekidanje ciklusa ruralnog siromaštva"
Proslava Svjetskog dana hrane, koja se odvija pod sloganom "Socijalna zaštita i poljoprivreda: prekidanje cilklusa ruralnog siromaštva", je prilika da se istakne kako biodiverzitet, u kontekstu prehrambenih sistema, predstavlja potporu socijalnoj zaštiti. Biodiverzitet je osnova za poljoprivrednu proizvodnju; on je izvor komponenti te proizvodnje (usjevi, stoka, uzgoj ribe), a genetska raznolikost unutar njih je ta koja omogućuje prilagodljivost kako trenutnim, tako i budućim potrebama. Raznolikost vrsta, sorti, pasmina, te prirodnih resursa (ribe, biljke, meso divljih životinja, insekti i gljive) temelji su raznolikoj i dobroj ishrani.
Biodiverzitet je, također, od suštinskog značaja za sisteme poljoprivredne proizvodnje, jer predstavlja temelj uslugama ekosistema kao što su oprašivanje, kontrola štetočina, cikličnost hranljivih materija i plodnost zemljišta. Kad je riječ o pejsažima, biodeverzitet je osnov za usluge ekosistema kao što su kontrola erozija i vodosnabdijevanja, uključujući i ublažavanje uticaja od poplava i suša, a u širim, kontinentalnim razmjerama, od značaja je i za održavanje hidrološkog ciklusa. Sve ove prednosti biodiverziteta pružaju podršku prirodnim resursima koji predstavljaju osnov od koga zavise društveni sistemi u poljoprivredi. Ovo je najočiglednije u malim poljoprivrenim sistemima zemalja u razvoju, koji predstavljaju oslonac za sugirnost hrane i ishrane, a kroz to i za živote miliona siromašnog ruralnog stanovnistva. To podrazumujeva povećanje fleksibilnosti organske poljoprivredne proizvodnje, tj. njenu veću prilagodljivost i otpornost na klimatske šokove i resurse koje daje biodiverzitet u područjima koja milenijumima obezbjeđuju hranu, čak i u kriznim vremenima. Biodiverzitet je često, tamo gdje je prisutno malo resursa, najvažnije preimućstvo za siromašne poljoprivrednike – a iskazuje se kroz jaku međupovezanost tradicionalne poljoprivredne proizvodnje i očuvanja biodiverziteta između autohtonog stanovništva i lokalnih zajednica.
Četvrto izdanje "Pregleda globalnog biodiverziteta", objavljenog 2014. godine, naglašava ključni značaj prehrambenih sistema i poljoprivrede u procesima realizacije Strateškog plana za zaštitu biodiverziteta za period 2011–2020 godina i njegovih Aichi Ciljeva, posebno Cilja 6 o održivom ribarstvu, Cilja 7 o održivom upravljanju poljoprivredom, šumarstvom i akvakulturama, Cilja 8 koji tretira dovođenje zagađenja na nivoe koji nisu štetni po funkcije ekosistema i biodiverzitet, te Cilja 13 koji se odnosi na održavanje i zaštitu genetičke raznovrsnosti.
Na osnovu našeg dosadašnjeg rada na upravljačkim programima povezanim sa poljoprivredom, predviđa se gubitak kopnenog biodiverziteta do 2050. godine od 70 procenata. Navedeni gubitak će se negativno odraziti i na poljoprivredu, koja je u direktnoj ovisnosti od biodiverziteta i usluga ekosistema. S tim u vezi, postignut je konsenzus da poljoprivredu treba mijenjati – to znači proizvoditi sve više i više hranljive, kvalitetne hrane mnogo učinkovitije i održivo. Na sreću, postignuta je saglasnost o tome da rješenja za održivost sistema prehrane postoje i da su u centru svakog od njih tri pristupa: prvi, unaprijeđenje ekološke osnove poljoprivredne proizvodnje kroz zašttitu, očuvanje i obnovu usluga ekosistema, čime bi se obuzdala proizvodnja usmjerena, prvenstveno, na sticanje zarade; drugi, uspostavljati biodiverzitetom bogate pejsaže, koji će biti znani po fleksibilnosti i produktivnosti poljoprivredne proizvodnje i, istovremeno, po pružanju značajnih prednosti u očuvanju biodiverziteta; i treći, postići održivu potrošnju smanjivanjem prehrambenog otpada i upražnjavati održiviju i hranljiviju ishranu. Biodiverzitet je ključni faktor za postizanje navedenih ciljeva. Porodično ratarstvo proizvede, danas, više od 70 procenata prehrambenih proizvoda i isto predstavlja ključnu ciljnu grupu za buduću, održivu proizvodnju hrane, kao i za postizanje ciljeva koji se odnose na smanjenje siromaštva, te bolju socijalnu zaštitu i napredak.
Ovogodišnji Svjetski dan hrane podudara se sa sedamdesetom godišnjicom osnivanja Organizacije Ujedinjenih naroda za hranu i poljoprivredu (FAO – Food and Agriculture Organization) u Kvebeku 1945. godine. Koristim ovu priliku da čestitam FAO-u na svim njegovim značajnim doprinosima za iskorijenjivanje gladi i siromaštva tokom svih ovih godina. Zadovoljstvo mi je da konstatujem da, Revidirani strateški okvir FAO-a za period 2010–2019 godina, koji tretira poljoprivredu, šumarstvo, ribarstvo i akvakulturu, ciljeve za iskorijenjivanje gladi, neuhranjenosti i siromaštva, te održivo upravljanje i korištenje prirodnih resursa, predstavlja značajan doprinos za implementaciju Strateškog plana za zaštitu biodiverziteta za period 2011–2020 godina i njegovih Aichi ciljeva. Saradnja između Sekretarijata Konvencije o biološkoj raznolikosti i FAO-a je zadnjih godina ojačala, što se ogleda i u tekućoj saradnji na pripremama za učešće na trinaestom sastanku Konferencije zemalja članica Konvencije o biološkoj raznolikosti koja će se održati od 04. do 17. decembra/prosinca 2016. godine u Kankunu (Cancun), Meksiko, a na kojoj će se razmatrati problematika vezana za biodiverzitet, održive prehrambene sisteme i poljoprivredu.
Zaštita i očuvanje, obnavljanje i održivo korištenje biodiverziteta mogu pružiti rješenja za niz društvenih izazova, ne samo u ruralnim područjima gde je poljoprivreda glavna pokretačka snaga ruralne ekonomije, nego, u nekim slučajevima, i za privredu u cjelini.