Uto, 29. Sep. 2015.
SAOPŠTENJE IZVRŠNOG SEKRETARA KONVENCIJE O BIOLOŠKOJ RAZNOLIKOSTI gosp. BRAULIA FERREIRA DE SOUZA DIAS u povodu SVJETSKOG DANA TURIZMA 27. septembar/rujan 2015. godine &quo...
SAOPŠTENJE IZVRŠNOG SEKRETARA KONVENCIJE O BIOLOŠKOJ RAZNOLIKOSTI
gosp. BRAULIA FERREIRA DE SOUZA DIAS
u povodu
SVJETSKOG DANA TURIZMA
27. septembar/rujan 2015. godine
"Milijarda turista, milijarda prilika"
Zahvaljujući svom kontinuiranom razvoju i produbljivanju raznolikosti, turizam je postao jedna od najbrže rastućih privrednih grana u svijetu. Obzirom da je turizam u tijesnoj vezi sa sveukupnim razvojem, on je postao ključni pokretač drušveno-ekonomskog napretka. Za područja sa jedinstvenim prirodnim ljepotama koja privlače veliki broj posjetilaca, zdrav biodiverzitet je jedna od najvećih prednosti turizma i osnov njegovog dugoročnog razvoja.
Turizam doprinosi otvaranju novih radnih mjesta, te razvoju lokalnih kultura i prometu roba i usluga vezanih za turističku djelatnost. Prema preliminarnim podacima Svjetske turističke organizacije za prvo tromjesečje 2015. godine, zabilježena je 1,18 milijardi međunarodnih dolazaka, što je za 4 procenta više u odnosu na 2014. godinu, što predstavlja doprinos od 10 procenata svjetskom bruto razvoju i 6 procenata ukupnom svjetskom izvozu.
Turizam ima izuzetno značajnu i narastajuću ulogu u zemljama u razvoju, koje su dom za većinu vrsta koje se nalaze na Zemlji, i kao takve predstavljaju nove turističke destinacije i izvore turista. Kina je već sad zemlja u kojoj turizam, odnosno broj turista, bilježe najbrži rast na svijetu, dok je Meksiko među prvih deset najposjećenijih turističkih destinacija.
Turizam i biodiverzitet su u tijesnoj vezi, s tim što je prosperitet turizma u direktnoj ovisnosti od zdravih ekosistema. Mnoge turističke atrakcije su u tijesnoj vezi sa biodiverzitetom, što omogućuje da zaštićena područja, netaknute planine, plaže i otoci, te druga mjesta gdje tradicionalni način življenja i izvorna kultura, harizmatična divljina i prirodni pejsaži budu diživljeni.
Obzirom da se u njihovom okrilju nalazi većina Zemljinog biodiverziteta, zemlje u razvoju imaju jedinstvenu priliku za razvoj turizma. U stvari, turizam se smatra prioritetnim sektorom i ključnim pokretačem razvoja većine najnerazvijenijih zemalja i malih ostrvskih zemalja u razvoju, kao što su Bocvana, Sejšeli, Zelenortski Otoci i Maldivi. U pogledu obima turizma, broj destinacija u zemljama u razvoju porastao je duplo brže u odnosu na broj destinacija u razvijenim zemljama, a očekuje se i nastavak tog trenda. Očekuje se da će ukupni obim turizma, odnosno putovanja između zemalja u razvoju, narasti sa 47 procenata koliko je zabilježeno u 2011. godine, na 60 procenata do 2030. godine.
Značaj turizma se ističe u najmanje 12 od 20 Aichi ciljeva za zaštitu biodiverziteta, koji predstavljaju skup vremenski definiranih, mjerljivih ciljeva koje su, u Nagoyi (Japan), utvrdile zemlje članice Konvencije o biološkoj raznolikosti (CBD). Značaj turizma se, Konvencijom o biološkoj raznolikosti tretira od COP-a 5 održanog u 2000. godini, kada su članice, u svojoj Odluci (Odluka V/25) potvrdile značaj turizma za društveni i ekonomski razvoj na lokalnim, nacionalnim i regionalnim nivoima, pa sve do Odluke (Odluka XII/11) usvojene na COP-u 12 održanom 2014. godine, kojom se, između ostalog, potvrđuje neprekidna važnost Smjernica CBD-a o biološkoj raznovrsnosti i razvoju turizma i poziva članice i sve zainteresirane da unaprijeđuju svijest o održivom izboru putovanja.
Sekretarijat Konvencije radi na pružanju podrške održivom turizmu već nekoliko godina. Od nedavno, uz podršku njemačkg Federalnog ministarstva za okoliš, očuvanje prirode, građenje i nuklearnu sigurnost, Sekretarijat sarađuje sa više od 120 renomiranih stručnjaka kako bi sačinili revidiranu i ažuriranu verziju Smernica CBD-a pod nazivom Turizam podržava biodiverzitet: Priručnik o primjeni Smjernica CBD-a o biološkoj raznovrsnosti i razvoju turizma. Osmišljen tako, da bude i praktičan i provodiv, priručnik ističe značajnu ulogu koju turizam ima za biodiverzitet, s ciljem da se unaprijede znanja i materijali kako bi biodiverzitet bio što bolje integriran u održivi razvoj turizma. Zahvaljujući partnerima kao što je SEMEIA Institut iz Brazila, prevodi i obrade ovog Priručnika na portugalski jezik biće objavljeni krajem oktobra 2015. godine – a nadamo se da ćemo uskoro vidjeti i druge verzije. Također, zadovoljstvo mi je da napomenem da će dokument "Turizam podržava biodiverzitet" biti jedna od glavnih tema predstojećeg Svjetskog samita o održivom turizmu – ST + 20, koji će se održati u novembru 2015. godine u Španiji. Ovo je značajno, jer znanja polučena sa Prve svjetske konferencije o održivom turizmu održane 1995. godine u Lanzarote (Španija), su inkorporirana u Smjernice Konvencije koje su njene članice usvojile 2004. godine.
Održivi turizam na ubjedljiv način ukazuje na značaj biodiverziteta. Doprinosi podizanju svijesti o vrijednostima okoliša. On, također, može da posluži kao sredstvo za finansiranje zaštite prirodnih područja i povećanje njihovog ekonomskog značaja. Drugim riječima, održivi turizam može da poboljša upravljanje okolišem i planiranje okoliša. U tom smislu, osnov za sve naše aktivnosti u oblasti turizma treba da bude zaštita i očuvanje ekosistema, što će umanjiti njihovo propadanje na globalnoj razini i unaprijediti načine pomoću kojih će sektor turizma obezbijediti kontinuitet usluga koje nam pružaju ekosistemi. To znači da moramo usvojiti inovativne pristupe za uspostavu zelene ekonomije primjerene razvoju i planiranju turizma, ta upravljanju u toj oblasti.
Od nesagledivog je značaja uticaj održive potrošnje na višeslojno i konkurentno tržište kakvo je turizam, u kome, u većoj mjeri, potražnja na tržitu oblikuje usluge, a ne obrnuto. Kada ljudi jednom dožive prirodu, oni ne samo da počinju brinuti o njoj, oni se uključuju i u njeno očuvanje. U tom smislu, tokom protekle godine, Sekretarijat Konvencije je angažirao nekoliko inovativnih vodećih turističkih organizacija da organiziraju kampanje za podizanje svijesti o značaju održivog turizma – to su: G Adventures iz Kanade, Inkaterra Group iz Perua, Brazilsko udruženje turističkih prevoznika (Brazilian Association of Tourism Operators (BRAZTOA) i Fair Trade in Tourism iz Južne Afrike. Kako bi se i dalje podsticao održivi turizam, potrebni su nam novi primjeri prednosti i preporuka, tako što bi se, npr., proširila UNESCO-ova Lista svjetske baštine i rezervata biosfere, te Mreža Natura 2000, čime bi se potaknula uspostava učinkovite veze između biodiverziteta i turizma, promovirao doprinos koji turizam pruža zaštiti biodiverzita i naglasila uloga biodiverziteta kao glavnog resursa za turističke destinacije. U tom smislu, Sekretarijat je spreman da pomogne zemljama članicama Konvencije da identificiraju mogućnosti i potrebe, najbolja praktična iskustva i njihove predlagače.
Uz dobro upravljanje, turizam može da igra pozitivnu ulogu u društvenom, kulturnom, ekonomskom, ekološkom i političkom razvoju destinacija, i kao takav predstavlja značajnu razvojnu šansu za mnoge zemlje i zajednice. Radeći zajedno, možemo iskoristiti ogroman potencijal turizma za ekonomski rast, zaštitu okoliša i unaprijeđenje održivog razvoja, te osigurati da živimo u harmoniji sa prirodom.